Leestip: Zwervers voelen zich niet gezien: "Er is geen plek voor mensen zonder plek"

"Er is geen plek voor de mensen zonder plek." Het zijn de woorden van Ulbe. Ulbe zwerft van plek naar plek en woont in een tent. Bij de nachtopvang van Wender is hij niet welkom vanwege alcoholisme. Zo zijn er meer mensen in Fryslân en met name Leeuwarden.
Door: Simone Scheffer
Zwervers voelen zich niet gezien
Hoeveel het er precies zijn, is niet duidelijk volgens de gemeente. Meer dan je denkt, zeggen Ulbe en Peter. Ze voelen zich opgejaagd en niet gezien. Een maatschappelijk probleem in de bosjes en portieken.
Er zijn voorzieningen voor dak- en thuislozen van de organisatie Wender. Zo is er een nachtopvang en ook begeleiding. Voor sommige mensen is dit niet genoeg: ze lopen ook in het systeem van de opvang vast. Ulbe en Peter zijn daar een voorbeeld van.
De mannen hebben meerdere problemen en zijn helemaal vastgelopen. De enige mogelijkheid voor hen is het leven buiten. Zwervend van plek naar plek. Ze zouden graag willen dat er andere mogelijkheden komen voor daklozen zoals hen. Wender is de enige plek waar ze terecht kunnen.

Monopolie

Dat is jammer volgens de mannen, die beide al tijden zonder huis zitten. Ze zouden graag willen dat er andere opvangen bij komen op meerdere plekken. De nachtopvang is alleen voor de nacht, het voelt voor hen als een gevangenis en de problemen die ze hebben zorgen ervoor dat ze er ook niet terecht kunnen. Ze vinden het een slechte zaak dat er maar één plek is en dat er een monopoliepositie is voor Wender.
"Ik zou graag meerdere plekken zien, waar je 's nachts kan verblijven maar ook 24 uur per dag kan binnenlopen. Al die mensen moeten overdag maar zien hoe ze het redden op straat, in de winter ook. Dat kost zoveel energie, dan kun je nooit meer iets opbouwen", zegt Peter.
© Omrop Fryslân, Simone Scheffer
Peter raakte in de problemen nadat hij een auto-ongeluk kreeg. Hij was rijschoolhouder. Als ZZP'er kreeg hij geen uitkering en raakte hij steeds verder in de problemen. Uiteindelijk raakte hij zijn huis kwijt. Daarna was het een neerwaartse spiraal met ook psychische problemen.

Begeleiding

Hij kreeg begeleiding bij wonen, maar dat slaagde niet. Hij woonde nog een tijdje in een containerwoning, maar dat mocht maar voor een bepaalde periode. Hij zwerft nu vanaf januari over straat. Voor 25 euro heeft hij een tentje gekocht en zoekt dan een plek om te slapen. Hij maakt soms, met tegenzin, gebruik van de nachtopvang.
Hij heeft de burgemeester er ook al een mail over gestuurd en zijn verhaal gedaan bij ambtenaren. "Die vonden het ontroerend, maar er wordt niks mee gedaan en dus zit ik nog steeds hier, dakloos."
Ulbe is ook al een tijd aan het zwerven. Hij was dakdekker, maar raakte dat werk kwijt. Ulbe had psychologische problemen en volgens hem trauma's. Ulbe is verslaafd aan alcohol. Hij wacht al twee jaar op hulp, maar dat lukt nog steeds niet.

Niet welkom in de opvang

In de opvang mag hij niet meer komen vanwege zijn alcoholverslaving en gedrag. Wel moet hij zich vier keer per week melden bij Wenders. Anders raak je je uitkering kwijt, vertelt hij. Dan krijg je een dakloze-uitkering. Die is nog geen 300 euro in de maand.
"Ik wil graag geholpen worden, maar er is geen label op mij te plakken. Volgens de deskundigen moet ik langdurig opgenomen worden om te detoxen maar ik wacht nog steeds."
Waar moet de tent dan staan? © Omrop Fryslân, Simone Scheffer
Wekenlang stond Ulbe bij de Dokkumer Ee, maar nu heeft hij een plekje gevonden aan de Potmarge. Ook Peter komt van een andere plek. Samen bivakkeren ze op een mooie plek. Maar de handhaving kwam van de week langs.
Ze hadden een vuurtje gemaakt en dat gaf overlast. Voor vrijdag 12 uur moesten ze vertrekken. Ze kregen ook een bekeuring voor het drinken van bier in het openbaar. De mannen vinden dat oneerlijk en vragen zich af waar ze dan kunnen verblijven.

Rekenen in mensen

Op de vraag wat ze tegen de politie willen zeggen, antwoordt Peter: "Hou eens op met rekenen in centjes. Ga eens rekenen in mensen. Dat levert uiteindelijk meer op."
Beide mannen blijven wel geloven in een beter leven. "Dit kan toch niet altijd doorgaan? Er komen vast betere tijden", zegt Ulbe. ook Peter is ervan overtuigd dat God hem helpt en dat er een einde komt aan de ellende.
© Omrop Fryslân, Simone Scheffer
Maar voor de korte termijn, deze dag, is het nog onzeker om een plek te behouden. Voor 12 uur moeten ze immers weg van de handhavers. Dan is het 12 uur, maar er komt geen handhaving. Vraag aan Peter en Ulbe: "Wat nu?"

Wat nu?

"We laten de tenten staan. Ze zullen later wel weer komen, maar ik ga hier niet weg", zegt Ulbe. De mannen stappen op en gaan de stad in. Op de vraag of ze de tent dan gewoon onbeheerd laten staan, antwoordt Peter: "Ja, je neemt je huis toch niet mee de stad in?" Er wordt smakelijk gelachen om de grap.
'S avonds komt dan toch nog de handhaving langs. Ze willen dat de mannen weggaan. Peter heeft dan zijn tent al ingepakt. Ulbe blijft zitten. Handhaving wordt weggeroepen. Ulbe slaapt dus gewoon op dezelfde plek. Waar Peter de nacht doorbrengt, is niet bekend.